آقای هاشمی

ایشان از سال 1360 شروع به نگارش خاطرات خود در قالب یادداشت‌های روزانه کرد و آن را 35 سال، یعنی تا آخرین روز حیات خود ادامه داد. شاید بتوان یکی از دلایل این انگیزه و پشتکار در نگارش خاطرات روزانه را حضور آقای هاشمی در کانون مسائل و تحولات کشور دانست. ایشان — گذشته از جایگاه خود در میان نیرو‌های انقلابی و خط امامی — به‌دلیل مبارزات طولانی در دوران قبل از انقلاب، از همان ابتدای برپایی نظام جمهوری اسلامی، به‌عنوان یکی از یاران نزدیک حضرت امام شناخته شد و با عضویت در شورای انقلاب، در جریان مهم‌ترین مسائل کشور قرار گرفت. به‌علاوه، حضور در مناصب و مسئولیت‌های رسمی و غیررسمی گوناگون و به‌ویژه حضور در جمع پنج‌نفرۀ مؤسس حزب جمهوری اسلامی، و سپس تکیه زدن بر کرسی ریاست مجلس، آقای هاشمی را به یکی از شخصیت‌های برجستۀ نظام تبدیل کرد. پس از آن، با شروع جنگ تحمیلی و به‌ویژه در پی جراحت آیت‌الله خامنه‌ای در واقعۀ تروریستی 6تیر1360، آقای هاشمی علاوه‌بر مسئولیت‌های پیشین، وظایف مهم و سنگینی را در جریان جنگ تحمیلی و دفاع مقدس بر عهده گرفت که تا پایان آن استمرار داشت. ذکر همین مختصر کافی است تا به گسترۀ اطلاعات ایشان از مسائل و موضوعات مختلف اشاره‌ای شده باشد و باید خدای را سپاس گفت که ایشان شمه‌ای از این اخبار و اطلاعات را در یادداشت‌های روزانۀ خود بر جای گذارده است.

تا پاییز1401، دفتر نشر معارف انقلاب به‌عنوان ناشر رسمی آثار آقای هاشمی رفسنجانی، 19 جلد از یادداشت‌های روزانۀ ایشان را تحت عنوان کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی منتشر کرده و برای هر جلد نیز نام و عنوانی متناسب با وقایع آن سال برگزیده است. شکی نیست که یادداشت‌های آقای هاشمی از جذابیت زیادی برای عموم و به‌ویژه اهالی تاریخ و سیاست برخوردار است و البته ممکن است همین جذابیت موجب عدم دقت کافی در محتوای این یادداشت‌ها شود. روی سخن در اینجا به‌خصوص با اصحاب تاریخ و سیاست است. اما دقت در مطالعۀ این یادداشت‌ها به‌تدریج، نگاه را روی برخی یادداشت‌ها متوقف می‌کند و در ذهن علامت‌سؤالی دربارۀ آن‌ها حک می‌شود. گاهی این علامت‌سؤال کوچک و گاهی بزرگ و گاهی نیز همراه با یک یا حتی چند علامت تعجب در کنار آن است. آنچه موجب آن توقف چشم و حک شدن علامت‌سؤال در ذهن می‌شود، نکاتی فراتر از ایرادات عادی در ثبت این خاطرات است! واقعیت این است که از سال 1360 تا سال 1378، اتفاقات بسیار زیاد و متنوعی در کشور افتاده است و همین اتفاقات فضای سیاسی کشور را هر روز پیچیده‌تر از قبل ساخته‌اند. طرح سؤالات و ابهامات دربارۀ محتوای برخی یادداشت‌های آقای هاشمی طی جلساتی منظم و مروری بر مجموعه یاداشت‌ها و تمامی صحبت‌ها ضبط و پیاده و منتشر شده ایشان سرآغاز یک بحث مفصل و طولانی شد که جمع‌بندی آن در کتاب «آقای هاشمی»؛ به رشته تحریر در آمده است. کتاب «آقای هاشمی»؛ تاملی در یادداشت‌های و خاطرات آقای هاشمی رفسنجانی با نگاهی نقادانه به زودی توسط انتشارات شهیدکاظمی روانه بازار می‌شود.