کرونا؛‌ دستمایه‌ی کتاب «به من دست نزن»

کرونا؛‌ دستمایه‌ی کتاب «به من دست نزن»

به مناسبت سه سالگی یک ویروس کوچک با بازخورد جهانی به کتابی میپردازیم که علاوه بر زندگی شخصی نویسنده که به‌نوعی روایت همه زنان خانه‌دار در این مدت است، به قالب اتفاقات یک ساله ایران در سال اول شیوع ویروس کروناو مسائل مهم جهان نیز می‌پردازد.

باور اینکه همه‌ دنیا دو سال است در مشت کوچک ویروس کرونا حبس شده بسیار سخت است. باور اینکه تمام بشریت با آن همه دبدبه و کبکبه‌اش در مقابل این ویروس ناشناخته سر تعظیم فرود آورده بسیار سخت است. ویروسی که همه معادلات هستی را تحت تأثیر خود قرار داد.

آن اوایل فکر می‌کردیم این مهمان ناخوانده چند روزی می‌ماند و خیلی زود رفتنی است. اما با گذر زمان چیز دیگری را دیدیم؛ آدم‌ها رفتنی بودند اما کرونا نه. آرام آرام خودش را وارد لایه لایه‌ی زندگی‌مان کرد. از همه می‌ترسیدیم؛ ولی این ترس را به روی خودمان و انسان‌های پیرامونمان نمی‌آوردیم. از پدر و مادر، برادر و خواهر، همسر و حتی گاهی کودکان‌مان.

جانمان ارزش بیشتری پیدا کرده بود و دوست نداشتیم تسلیم موجودی شویم که حتی با چشم هم قابل رؤیت نیست. در کنار این تلخی‌ها و سختی‌ها، با طینت انسان‌هایی فرشته‌سیرت روبه‌رو شدیم. از کادر درمان گرفته تا بسیج و جوانان داوطلبی که از جانشان مایه گذاشتند و برخی‌ها هم با مال‌شان پای کار آمدند‌.

دو سال از تولد کرونا می‌گذرد؛ اما همچنان زورمان به این ویروس منحوس نمی‌رسد. کرونا تجربه جدیدی بود برای همه انسان های زنده در سراسر دنیا. تجربه‌ای که یکباره سراسر عالم با آن روبه‌رو شد. فائضه غفار حدادی در آخرین کتابش با عنوان "به من دست نزن" از همین تجربه‌ها می‌گوید.

غفار حدادی بعد از نوشتن شش کتاب با موضوع دفاع مقدس و دو سفرنامه، این بار دست به کار متفاوتی زد. ۲۹۸ روزنوشت از تاریخ ۳۰ بهمن ۹۸ تا یک دی ۹۹ با محوریت کرونا در یازده فصل، محتویات کتاب آخرش را تشکیل می‌دهد.

اگر بگویم انتخاب نوع نگارش کتاب شجاعانه بود پر بیراه نگفته‌ام؛ گرچه نویسنده در یکی از آثارش با "عنوان دهکده خاک بر سر" قطعاتی از پازل زندگی شخصی‌اش را نشان داده، اما در کتاب "به من دست نزن" از گوشه گوشه‌ی زندگی روزانه‌اش همراه با جزئیات پرده‌برداری می‌کند. شاید کمتر نویسنده‌ای باشد که به مخاطبینش اجازه دهد از زندگی خصوصی او سر در بیاورند، اما غفار حدادی بدون هیچ ترسی این کار را انجام داد.

خانواده پنج نفره نویسنده با آمدن کرونا اتفاقات بی‌سابقه‌ای را مثل همه افراد جامعه تجربه می‌کنند: ضدعفونی کردن و شستن دست‌ها، قرنطینه خانگی، رعایت فاصله اجتماعی، بسته شدن حرم‌ها و اماکن مذهبی، بسته شدن پاساژها و فروشگاه‌ها، مجازی شدن مدارس و دانشگاه‌ها. باید به این موارد، مبتلا شدن نویسنده به کرونا و خیلی از موارد جذاب دیگر را با چاشنی طنز و غم به موقع اضافه کرد. طنزی که شاید به اندازه آثار قبلی نویسنده نیست اما در این روزهای کرونایی نقش مسکن را بازی می‌کند.

غفار حدادی از تغییر سبک زندگی می‌گوید، از تغییر در رفتارهای اجتماعی، از خانه بمانیم‌ها، از محدویت‌ راه‌ها و از دلتنگی‌ها: "عمیقاً نیاز دارم که فرشته‌ای به نام مامان آیفون را بزند و بیاید خانه‌مان. غربت، چیز مزخرفی است ‌به‌خدا. مخصوصاً وقتی که جاده‌ها را بسته باشند. شبیه دختری در برلین غربی شده‌ام. بین سال‌های ۱۹۶۱ تا ۱۹۸۹، که خانه‌ی مادرم آن طرف دیوار حائل مانده و معلوم هم نیست که کی این دیوار لعنتی فرو بریزد."

دو وقفه ۷۸ روزه و دو ماهه در کتاب وجود دارد؛ یعنی نویسنده در این مدت نمی‌نویسد‌. توقف اول را می‌توان به‌خاطر گذر از بحران و سازگاری مردم با کرونا و توقف دوم را به علت نترسیدن مردم از کرونا عنوان کرد.

در دو سالی که گذشت، بیش از ده کتاب در مورد کرونا نوشته شده است. هر نویسنده با یک زاویه دید ماجرا را روایت کرد. اما اگر کسی بخواهد پنجاه سال بعد تحقیقی جامع و مستند در مورد کرونا انجام دهد، کتاب "به من دست نزن" منبع خوبی در این مورد خواهد بود؛ چون علاوه بر زندگی شخصی نویسنده که به‌نوعی روایت همه زنان خانه‌دار در این مدت است، به قالب اتفاقات یک ساله ایران (از ۳۰ بهمن ۹۸ تا یک دی ۹۹) و مسائل مهم جهان نیز می‌پردازد.

این اثر تلاش مجاهدانه ایست که هرگز به اندازه تلاش کادر درمان و مدیران و مسئولان، دیده نخواهد شد. اما ثبت و ضبط آن ها برای گم نشدن تاثیرات مهم زنان‌خانه دار در تاریخ و ابراز همدردی و انتقال تجربه‌‎ها ضروری است مخصوصا نقش مادران فداکار و مظلوم که اگر ثبت نمی شد، بعدها در تاریخ گم می شد. 

همچنین نام این اثر ارزشمند در لیست چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد به چشم می‌خورد. در واقع "به من دست نزن"  به عنوان یکی از کتب منتخب بخش مستندنگاری بوده و شایسته تقدیر شده است و این خود نشان دهده اعتبار و قوی بودن روایت و قلم نویسنده است.

«به من دست نزن» روز نوشت‌ها یک ساله ایست از خانم فائضه غفار حدادی نویسنده کتاب تحسین شده خط مقدم(روایتی داستانی از تشکیل یگان موشکی ایران با محوریت زندگی سردار شهید تهرانی مقدم) با موضوع کرونا که توسط انتشارات شهید کاظمی منتشر شده است.